Burnout is een aan stress gerelateerde stoornis. Mensen met een burnout zijn te lang blootgesteld aan teveel stress op het werk, thuis of aan een combinatie van beiden. Stress gerelateerde klachten zijn een belangrijke oorzaak voor arbeidsuitval. Recent onderzoek toont aan dat bij 30% van het aantal arbeidsongeschikten klachten met een stress gerelateerde oorsprong spelen.
In verre weg het grootste deel gaat het daarbij niet om mensen met een bestaande psychische aandoening, die om die reden problemen krijgen met de uitoefening van hun werk, maar om mensen zonder een eerder vastgestelde aandoening.
Deze mensen blijken psychische klachten te ontwikkelen in relatie tot het werk. Deze arbeidsgerelateerde psychische klachten met benamingen als somatofome stoornis, surmenage, overspanning en burnout worden gekenmerkt door een diffuus klachtenbeeld van oververmoeidheid, onrust, hoofdpijn, maagpijn, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, stemmingswisselingen, cynisme en prikkelbaarheid.
Het woord burnout verwijst naar uitputting en energieverlies.
Ontwikkeling van een burnout
Op het moment dat je klachten hebt die duiden op een burnout, pleeg je al langere tijd roofbouw op je energievoorraad. Stressklachten zijn er niet van de ene op de andere dag. In de ontwikkeling van een burnout valt een zeker verloop waar te nemen. Eerst ben je vaker moe dan normaal (ook in je hoofd) en heb je geen zin meer in dingen die je normaal gesproken graag deed. Je voelt je onrustig (misschien zelfs ‘opgefokt’), en je hebt geen energie over: je vitaliteitsreserve neemt af.
Op een gegeven moment realiseer je je dat je minder herstelt van rusten. Na het weekend ben je bijvoorbeeld nog moe: je herstelvermogen neemt af. Je kunt je slechter concentreren, vergeet van alles, krijgt slaapproblemen, je voelt je vaak gespannen en bent ’s avonds gevloerd. Ook bestaat de kans dat je kortaf en geprikkeld gaat reageren
Daarna komt er een periode waarin je je werk weliswaar nog steeds behoorlijk goed kunt doen, maar er steeds langer over doet. Het tempo is eruit en allerlei dingen die altijd moeiteloos gingen, blijken nu ineens niet meer goed te lukken. Dit is een gevaarlijke periode: je prestatievermogen keldert.
Wanneer je dan nog steeds doorgaat met het plegen van roofbouw kan het zijn dat je ‘instort’: je kunt je werk niet meer aan, bent snel over je toeren, je kunt je hoofd er niet meer bijhouden. Je voelt je lichamelijk onrustig en tegelijkertijd doodmoe. Wanneer je dan een tijdje rust houdt, gaat het meestal wel weer beter.
Wanneer je echter doorgaat met het plegen van roofbouw, blijkt op den duur vaak dat alleen ‘rust houden’ niet meer voldoende is om te herstellen. Je bent door de roofbouw ook meer vatbaar voor allerlei besmettingen. Het lichaam heeft, doordat het verzwakt is, niet meer voldoende verweer tegen virussen en bacteriën. Daardoor kan zo’n virus voor extra veel schade zorgen en je al niet meer gezonde lichaam nog verder ontregelen.
Uiteindelijk kan een situatie ontstaan waarin je permanent moe bent en van de kleinste inspanning langdurig moet bijkomen. Wanneer je dan doet wat goed is voor je herstel, kan dat herstel soms toch heel erg langzaam verlopen.
Door op tijd in te grijpen hoeft het gelukkig meestal niet zo te lopen.
Burn-out is een verzameling symptomen, géén stoornis of ziekte.
Anders geformuleerd: burn-out is een verzameling van ‘tekenen’ waaruit je kunt concluderen dat de ‘botsing’ van een individu met diens omgeving tot een verlies van zijn evenwicht heeft geleid.